Άγγλοι στρατιώτες στο Σατώ-Βαλντ του Υπρ, κατά τη διάρκεια των μαχών του 1917. Οι κατεστραμμένοι κορμοί των δένδρων σκιαγραφούν με τον πιο φρικαλέο τρόπο τη σκληρότητα των μαχών που διεξήχθησαν σε αυτήν την περιοχή.
Το 1914 ο κόσμος και ιδίως η Ευρώπη έβγαινε από την εποχή της λεγόμενης «Μπελ Επόκ».
Τότε επικρατούσαν διάφορες αστικές θεωρίες που εξηγούσαν γιατί ένας πόλεμος ανάμεσα στα αναπτυγμένα κράτη της Ευρώπης είναι αδύνατος, γιατί είναι τέτοια η σύμπλεξη των οικονομικών τους συμφερόντων που δεν θα συμφέρει κανέναν.
Τέτοιες θεωρίες είχαν μάλιστα υιοθετηθεί και από ηγεσίες των εργατικών σοσιαλιστικών κομμάτων της εποχής, που βούλιαζαν αργά αλλά σταθερά στον οπορτουνισμό.
Οι αιτίες που όμως γέννησαν τον Α’ Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο ήταν εκεί εδώ και πολλά χρόνια.
Μεταβολές στην οικονομική, πολιτική και στρατιωτική δύναμη των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών της εποχής, έφεραν στην επιφάνεια οξυμένους ανταγωνισμούς και αντιθέσεις που δεν μπορούσαν πια να λυθούν με συμβιβασμούς και συμφωνίες και έτσι λύθηκαν με τη στρατιωτική δύναμη.
Πάνω σε αυτό το έδαφος διαμορφώθηκαν διεθνείς ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, που μέσα από συνεχείς αναδιατάξεις και αλλαγές στους συσχετισμούς, μέσα από εντάσεις και συγκρούσεις στο εσωτερικό τους, τελικά αποκρυσταλλώθηκαν στους δύο μεγάλους συνασπισμούς, που συγκρούστηκαν αφήνοντας 20 εκατομμύρια νεκρούς σε όλο τον κόσμο:
Τις Κεντρικές Δυνάμεις, από τη μία, και την Αντάντ, από την άλλη.
Έτσι όλες αυτές οι θεωρίες και οι ευχές διαψεύστηκαν από μια μεγάλη ανθρωποσφαγή που διήρκεσε 4 χρόνια.
Τα αναθέματα για τις «διαιρέσεις των εθνών», «τους εθνικισμούς» και τη «μισαλλοδοξία» που ακούστηκαν στο «Φόρουμ για την Ειρήνη», με αφορμή τα 100 χρόνια από το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν είναι αρκετά για να τιθασεύσουν τις πραγματικές αιτίες των ιμπεριαλιστικών πολέμων, που όπως τότε, έτσι και τώρα είναι παρούσες, και μάλιστα όσο περνάει ο καιρός κάνουν ακόμα πιο έντονη την παρουσία τους.
Τα γεράκια ντυθήκαν περιστέρια…
Ποιοι είναι αλήθεια αυτοί που μαζεύτηκαν να μιλήσουν για την «ειρήνη που κινδυνεύει» και για τα διδάγματα από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο;
Ηγέτες καπιταλιστικών κρατών, που δουλεύουν για τα συμφέροντα των μονοπωλιακών τους επιχειρήσεων, στελέχη ιμπεριαλιστικών οργανισμών και ενώσεων όπως της ΕΕ, του ΝΑΤΟ, που έχουν βάλει τη σφραγίδα τους σε εκατοντάδες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους εδώ και δεκαετίες και τα τελευταία 27 χρόνια μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού και τη διάλυση της ΕΣΣΔ.
Αυτοί που ευθύνονται για το Ιράκ, τη Λιβύη, τη Συρία, το Αφγανιστάν, την Ουκρανία, την Παλαιστίνη, τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και άλλα μικρά και μεγάλα ιμπεριαλιστικά εγκλήματα, είναι οι ίδιοι που έψαλαν το «επί Γης …ειρήνη».
Και από δίπλα και οι δικοί μας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, που παίρνουν άριστα στην εμπλοκή της χώρας στους αμερικανοΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς, την μετατρέπουν σε απέραντη ΝΑΤΟική βάση, ορμητήριο για τα σχέδιά τους στην περιοχή. Και μάλιστα, την ίδια στιγμή που οι αντιθέσεις τους χτυπάνε κόκκινο!
Την ίδια στιγμή, όμως, που και η άμεση πολεμική προετοιμασία γίνεται όλο και πιο καθαρή, με το ΝΑΤΟ να κάνει «ασκήσεις» με χιλιάδες στρατιώτες στα σύνορα με τη Ρωσία, με τις ΗΠΑ να δηλώνουν πως θα αποχωρήσουν από τις συμφωνίες για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων.
Είναι επίσης χαρακτηριστική η δήλωση Μακρόν, που προκάλεσε την έντονη αντίδραση των ΗΠΑ και του Προέδρου Τραμπ, για τη σημασία «δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού στρατού», με στόχο «να προστατευτούμε απέναντι στην Κίνα, τη Ρωσία και ακόμη απέναντι στις ΗΠΑ». Κοινώς, «όλοι εναντίον όλων»…
Οι «προοδευτικοί»…
Το λεγόμενο 1ο Διεθνές Φόρουμ του Παρισιού για την Ειρήνη, που διοργάνωσε ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, στις αρχές της βδομάδας, με αφορμή την 100ή επέτειο της λήξης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, εξελίχτηκε, όπως αναμενόταν, σε ένα τεράστιο ρεσιτάλ υποκρισίας και ανέξοδων φιλειρηνικών κορονών, από όλη την «αφρόκρεμα» της ηγεσίας των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που ευθύνονται για τις σημερινές επεμβάσεις και τους πολέμους που αιματοκυλούν τους λαούς.
Όσοι συμμετείχαν απέδωσαν τους προηγούμενους παγκόσμιους πολέμους στο «εθνικιστικό μίσος, στη μονομέρεια και τη μη ανεκτικότητα», ενώ περίσσεψαν το …κλάμα και ο οδυρμός για τον ανερχόμενο «ακραίο εθνικισμό» που δήθεν θα αντιμετωπιστεί με το «μέτωπο υπεράσπισης της δημοκρατίας», δηλαδή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας που υπερασπίζονται από κοινού και με τους εθνικιστές.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι χορηγοί στο Φόρουμ, όπως και σε ανάλογες διοργανώσεις, είναι ισχυροί μονοπωλιακοί όμιλοι, όπως οι «Google», «Microsoft», «Facebook», «Ίδρυμα Ford», «BNP Paribas», ‘Ιδρυμα «Ροκφέλερ» και… ευαγή ιδρύματα όπως η «Ανοιχτή Κοινωνία» του Τζορτζ Σόρος, το ΔΝΤ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που έχουν διακριθεί για τις διάφορες «πολύχρωμες επαναστάσεις» στην πρώην ΕΣΣΔ, στα Βαλκάνια και αλλού, για την επαναχάραξη συνόρων με το αίμα των λαών και άλλες …φιλειρηνικές πράξεις.
Σύμφωνα με το αφήγημα που κυριάρχησε στο «Φόρουμ για την Ειρήνη», οι λαοί – για να μην ξαναζήσουν πόλεμο – πρέπει να στοιχηθούν πίσω από τις «μετριοπαθείς», «προοδευτικές», «φιλειρηνικές δυνάμεις», που αποτελούν δήθεν «ανάχωμα» στην ακροδεξιά, στον «λαϊκισμό» και τον εθνικισμό.
Αυτό υποτίθεται ότι είναι το συμπέρασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου…
Η ιστορική αλήθεια όμως, που διαστρεβλώνεται από τους θιασώτες του Φόρουμ, είναι πολύ διαφορετική.
Στον σοβινισμό των ημερών του πολέμου πλειοδότησαν όλες οι πτέρυγες της αστικής πολιτικής. Φιλελεύθεροι, δημοκράτες, μοναρχικοί, εθνικιστές, όλοι τους, ακόμα και οι «αριστεροί» της εποχής… Δηλαδή οι σοσιαλδημοκράτες.
Έχουμε και λέμε λοιπόν:
- Στη Μ. Βρετανία, κατά τη διάρκεια του πολέμου σχηματίστηκαν κυβερνήσεις Φιλελευθέρων (Liberals) που υποτίθεται ότι εξέφραζαν πιο «προοδευτικές» αστικές θέσεις από τους Συντηρητικούς και κυβερνήσεις συνασπισμού Φιλελεύθερων και Συντηρητικών με πρωθυπουργό τον Λόιντ Τζωρτζ. Ακόμα άλλωστε το Εργατικό Κόμμα (Labour Party) δεν είχε αναδειχθεί σε πόλο διακυβέρνησης, έγινε όμως λίγα χρόνια μετά το Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1924, όταν συγκροτήθηκε η πρώτη «Εργατική» κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ράμσεϊ Μακ Ντόναλντ. Το Εργατικό Κόμμα, με ηγέτη τον Χέντερσον, την περίοδο του πολέμου στήριξε ενεργά τη συμμετοχή της Βρετανίας στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
- Στη Γαλλία, την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου σχηματίστηκαν κυβερνήσεις με τη συμμετοχή ριζοσπαστών και σοσιαλδημοκρατών. Συγκεκριμένα, πρόκειται για κυβερνήσεις των Ριζοσπαστών Δημοκρατών και των Ριζοσπαστών Σοσιαλιστών, πότε χώρια πότε μαζί, συγκροτώντας συνασπισμούς και με άλλα κόμματα. Κόμματα που συμμετείχαν στο λεγόμενο «Μπλοκ της Αριστεράς» στη Γαλλία, που στις αρχές του 1900 αποτελούσε συνασπισμό «αριστερών» αστικών και μικροαστικών κομμάτων της εποχής.
Μάλιστα, ο Κλεμανσό, ο πρωθυπουργός της τελευταίας γαλλικής «πολεμικής» κυβέρνησης συνασπισμού, προερχόμενος από τη δεξιά πτέρυγα των Ριζοσπαστών, υπήρξε από τους πρωτεργάτες του διαχωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος… Οι Γάλλοι Σοσιαλιστές στήριξαν σταθερά τις κυβερνήσεις «εθνικής ενότητας», τις κυβερνήσεις συνασπισμού κατά τη διάρκεια του πολέμου και βεβαίως τα πολεμικά μέτρα που αυτές πήραν.
- Στη Γερμανία βεβαίως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Οι κυβερνήσεις διαμορφώνονταν από τον θεσμό της βασιλείας με πρωθυπουργούς συνήθως αστούς πολιτικούς ή αριστοκράτες.
H καθυστέρηση στην ανάπτυξη του αστικού κοινοβουλευτισμού δεν επέτρεπε την ανάδειξη των σοσιαλδημοκρατών σε κυβερνητική δύναμη, όμως οι Γερμανοί σοσιαλδημοκράτες ψήφιζαν και με τα δυο χέρια τους πολεμικούς προϋπολογισμούς, ενώ συμμετείχαν στην τελευταία «πολεμική κυβέρνηση», του πρίγκιπα Μαξ Φον Μπάντεν.
Όλοι μαζί λοιπόν, ακροδεξιοί, «δεξιοί», «αριστεροί», κεντρώοι και σοσιαλδημοκράτες, έπαιξαν ρόλο στην ανθρωποσφαγή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια και επιβεβαιώνεται από την πραγματικότητα του σήμερα.
Όλοι μαζί, «προοδευτικοί» και «συντηρητικοί», «αριστεροί» και «δεξιοί» στο ΝΑΤΟ, στην ΕΕ, στα διάφορα φόρουμ του ιμπεριαλισμού εξυφαίνουν σχέδια, επεμβάσεις, ο καθένας υπερασπίζεται τα συμφέροντα των δικών του μονοπωλίων.
Εξάλλου, στο έδαφος της δικιάς τους πολιτικής και στο έδαφος των δικών τους ανταγωνισμών δυναμώνει η ακροδεξιά που αναθεματίζουν. Στο έδαφος του αντικομμουνισμού, που είναι επίσημη ιδεολογία της ΕΕ και των ιμπεριαλιστικών τους οργανισμών, στο έδαφος της αναγόρευσης των συμφερόντων των επιχειρηματικών ομίλων ως «εθνικού συμφέροντος», στο έδαφος της εναλλαγής κοσμοπολίτικων και εθνικιστικών θέσεων.
Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι ιστορικά μια σειρά κόμματα της σοσιαλδημοκρατίας έδωσαν χεράκι βοήθειας για να δυναμώσουν ακροδεξιές δυνάμεις. Δεν είναι άγνωστο π.χ. ότι ο Λεπέν στηρίχτηκε από τον σοσιαλιστή Μιτεράν για να γίνει υπολογίσιμη δύναμη.
…και τα βρωμόνερα
Όταν ρωτήσανε τον πρίγκιπα Μαξ Φον Μπάντεν πώς και παρέδωσε τη διακυβέρνηση στους Σοσιαλδημοκράτες της Γερμανίας το Νοέμβρη του 1918 και έκανε καγκελάριο τον σοσιαλδημοκράτη Φρ. Εμπερτ, απάντησε ως εξής κυνικά: «Όταν καίγεται το σπίτι σου κοιτάς να το σβήσεις με νερό, ακόμα και με τα βρωμόνερα»…
Τα βρωμόνερα, λοιπόν, οι Σοσιαλδημοκράτες, έπαιξαν στη Γερμανία το Νοέμβρη του 1918, πριν από 100 χρόνια, τον δικό τους «βρώμικο» αλλά χρήσιμο για τον καπιταλισμό ρόλο. Έδωσαν όλες τους τις δυνάμεις να πνίξουν τη Γερμανική Επανάσταση στη γέννησή της… Η στάση τους αυτή ήταν συνέχεια της στάσης τους κατά τη διάρκεια του πολέμου, όπου δούλεψαν σταθερά ώστε οι εργαζόμενοι να μείνουν υποταγμένοι στα σοβινιστικά συνθήματα της αστικής τάξης.
Αυτή η δράση αξιολογήθηκε από την αστική τάξη, που κατάλαβε ότι όχι μόνο δεν έχει τίποτα να φοβάται από τα αστικοποιημένα πρώην εργατικά κόμματα, αλλά ότι μπορεί να τα εντάξει στο σύστημα κυβερνητικής εναλλαγής της εξουσίας της ως κόμματα ειδικά σε βρωμοδουλειές. Όπως και έκανε αργότερα, όπως κάνει και σήμερα.
Βεβαίως το πρόβλημα είναι ότι σε συνθήκες όπου οι αντιθέσεις οξύνονται, που η τάση για συμφωνίες αδυνατίζει, που όλο και περισσότερο πυκνώνουν οι φωνές για δυναμική επίλυση των διαφορών… η αστική τάξη βγάζει από το ντουλάπι της και τη ναφθαλίνη και όλες αυτές τις εθνικιστικές, ακροδεξιές δυνάμεις που μπορούν να πουν ανοιχτά και καθαρά αυτά που κάποιες πιο κοσμοπολίτικες και «προοδευτικές» δυνάμεις δυσκολεύονται να πουν πρώτες… ότι χρειάζεται δηλαδή να σπάσουν συμφωνίες, ότι χρειάζεται να ετοιμάζονται για σύγκρουση…
Σε αυτήν την κατεύθυνση, ανεξάρτητα το ποιος θα βγάλει το φίδι από την τρύπα, θα συνταυτιστούν όλοι για ακόμα μια φορά…
Πώς τελείωσε αυτός ο πόλεμος;
Οι εμβριθείς αναλύσεις για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο «ξέχασαν» το πιο βασικό, το πιο σημαντικό… Το πώς έληξε ο Α’ ιμπεριαλιστικός Πόλεμος. Ξέχασαν, γιατί μάλλον δεν θέλουν να θυμούνται. Να θυμούνται ότι πριν από την ανακωχή του Νοέμβρη του 1918, είχε προηγηθεί η εξέγερση των ναυτών στο Κίελο, που επεκτάθηκε σε όλη τη Γερμανία. Επίσης η επανάσταση των εργατών και στρατιωτών στην Ουγγαρία στα τέλη του Οκτώβρη του 1918.
Και πάνω απ’ όλα, την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 στη Ρωσία με τη νίκη των μπολσεβίκων ένα χρόνο πριν τη λήξη του. Τα κομβικά αυτά γεγονότα ήταν που επίσπευσαν τις διαδικασίες για τον τερματισμό των εχθροπραξιών.
Ουσιαστικά η έξοδος από τον πόλεμο έγινε εφικτή όταν οι εργαζόμενες και οι λαϊκές μάζες πήραν την κατάσταση στα χέρια τους, όταν σταμάτησαν να ακολουθούν τις αστικές τάξεις διαμορφώνοντας τις προϋποθέσεις για ανατροπή των πραγματικών αιτιών που γεννάνε τον πόλεμο.
Βεβαίως, στη Ρωσία αυτό το βήμα ολοκληρώθηκε, ενώ στη Γερμανία και την Ουγγαρία όχι.
Τα διδάγματα είναι προφανή:
Οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα στη χώρα μας δεν έχουν τίποτα να προσμένουν από μεταμορφώσεις κοσμοπολιτών και εθνικιστών, «προοδευτικών» και συντηρητικών, που όλοι μαζί θα τους «σφάζουν» με το γάντι στην περίοδο της ειρήνης και με τα όπλα την περίοδο του πολέμου. Μόνο η χειραφέτησή τους μαζικά από το αστικό πολιτικό σύστημα σε όλες τις εκδοχές μπορεί να δώσει διέξοδο προς όφελος των συμφερόντων τους, ακόμα και στο ενδεχόμενο ενός νέου πολέμου.