Το βιοτικό επίπεδο στα πλοία
Φανταστείτε ένα κομοδέσιο, δηλαδή τους χώρους ενδιαίτησης, οι οποίοι να περιλαμβάνουν χώρους αναψυχής, όπως γυμναστήριο, πισίνα, γήπεδο μπάσκετ και αποδυτήρια. Φανταστείτε, επίσης, ένα πλήρωμα που θα περιλαμβάνει γιατρό και νοσοκόμο. Ένα πλήρωμα το οποίο να επαρκεί, ώστε η δουλειά να μην εντατικοποιείται και να δίνεται σε όλους η δυνατότητα να έχουν τουλάχιστον δύο ημέρες την εβδομάδα ξεκούραση και να τηρείται το πενθήμερο οκτάωρο.
Όλα αυτά δεν είναι βγαλμένα από κάποια ταινία επιστημονικής φαντασίας. Είναι οι συνθήκες που επικρατούσαν στα καράβια, στις χώρες που οικοδομήθηκε ο σοσιαλισμός. Φέτος, κλείνουμε 30 χρόνια από τις ανατροπές του σοσιαλισμού στις χώρες αυτέ. Όλα αυτά φαντάζουν απατηλά εν έτει 2021, γιατί γνώμονας για τη ζωή στο καράβι, σε όλες τις πτυχές της, είναι το μέγιστο κέρδος των εφοπλιστών και όχι οι ανάγκες των ναυτεργατών.
Το βιοτικό επίπεδο εντός των πλοίων αντί να ανεβαίνει, με την πάροδο του χρόνου, πέφτει. Η ποιότητα φθίνει ακόμα και στα βασικά, τα οποία παρέχουν αναγκαστικά. Για παράδειγμα, η κακή ποιότητα του φαγητού, τα σκληρά στρώματα του ύπνου, ο καναπές της καμπίνας (που τον χρησιμοποιούμε όταν κουνάει το καράβι) που είναι φτιαγμένος σχεδόν από τρεις τάβλες σε σχήμα “π”, το γεγονός ότι αγοράζουμε το νερό που πίνουμε.
Ενώ η πανδημία, την οποία έχουν κάνει καραμέλα, ήρθε να προσθέσει σε όλα αυτά επιπλέον καθυστερήσεις σε αλλαγές πληρωμάτων, στην τροφοδοσία, ακόμα και στα ανταλλακτικά.
Ωστόσο, ακόμα και πριν την πανδημία, ένα ακόμη ζήτημα ήταν η έξοδος των ναυτεργατών από το πλοίο για λόγους αναψυχής. Ακόμη κι αν το πλοίο ήταν αγκυροβολημένο μερικά μίλια από τις ακτές, οι περισσότερες εταιρείες δεν δεχόντουσαν να καλύψουν το κόστος μεταφοράς των πληρωμάτων για αναψυχή στη στεριά. Η πλειοψηφία των ναυτεργατών μπορεί να έμπαινε σε ένα πλοίο και να έκανε να πατήσει στεριά 6 μήνες, να έβγαινε δηλαδή από το πλοίο μόνο για να γυρίσει στο σπίτι του.
Όσο για το ξέμπαρκο, την επιστροφή στο σπίτι, μία κουβέντα έχουν να πουν όλες οι εταιρείες: “δεν έχουμε αντικαταστάτη”. Τώρα με την πανδημία υπάρχουν και τα “δεν γίνονται αλλαγές σε αυτή τη χώρα”, “είναι μεγάλο το κόστος γιατί ο αντικαταστάτης θα πρέπει να μείνει 14 ημέρες καραντίνα στη χώρα που θα γίνει η αλλαγή”, “δεν υπάρχουν πτήσεις”, “είναι πολύ μεγάλη διαδικασία” και άλλα πολλά.
Καταρχήν, ας αναλογιστούν η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών αλλά και ο κάθε εφοπλιστής ξεχωριστά για ποιο λόγο οι νέοι δεν επιλέγουν τη θάλασσα και γιατί αυτοί που τη διαλέγουν σε μεγάλο ποσοστό δεν συνεχίζουν.
Ας αναλογιστούν ακόμη το ότι όσο δεν παίρνουν σοβαρά μέτρα για τις αλλαγές των πληρωμάτων, τόσο ο κόσμος θα απομακρύνεται από το επάγγελμα αφού σε κανέναν δεν αρέσει να μη γνωρίζει την απάντηση στο ερώτημα πότε θα γυρίσει και να είναι μακριά από την οικογένειά του μέχρι να βρεθεί “βολικό λιμάνι”. Θα μπορούσαν να απαιτήσουν στους όρους των ναυλοσυμφώνων να υπάρχει πρόβλεψη για τις αλλαγές των πληρωμάτων. Να αλλάζουν τις πορείες των πλοίων για να γίνονται οι αλλαγές (ανάλογα με τις αιτήσεις επαναπατρισμού των ναυτικών). Σε τελική ανάλυση, να σταματήσουν να αντιμετωπίζουν την ψυχική και σωματική υγεία των ναυτεργατών ως ένα κόστος σε ένα λογιστικό βιβλίο.
Η σκληρή πραγματικότητα όμως είναι ότι ούτε θέλουν, ούτε και μπορούν, καθώς κινητήρια δύναμη τους στην δικιά τους λογική είναι το μέγιστο κέρδος.
Ας αναλογιστούμε ως ναυτεργάτες τι άλλαξε τα τελευταία χρόνια και γιατί η κατάσταση στα πλοία πάει από το κακό στο χειρότερο.
Γιατί μειώνεται συνέχεια ο αριθμός των πληρωμάτων, γιατί οι δόκιμοι πληρώνονται με ψίχουλα, γιατί υπάρχουν ναυτεργάτες Έλληνες και ξένοι που δουλεύουν ανασφάλιστα, γιατί έναν στους πέντε μήνες εργασίας τον δίνουμε στο κράτος μέσω της εφορίας μας, γιατί όταν γυρνάμε σπίτια μας δεν μπορούμε να πάμε σε ένα γιατρό χωρίς να πληρώσουμε ή να πάρουμε ένα φάρμακο, γιατί όταν πάμε στις υπηρεσίες του υπουργείου Ναυτιλίας δεν βρίσκουμε έναν άνθρωπο να μας εξυπηρετήσει.
Οι εφοπλιστές και οι κυβερνήσεις τους παίρνουν θάρρος από το γεγονός ότι όσα και να περάσουνε, όσο χαμηλά και να μας έχουν ρίξει, μέχρι τώρα δεν έχουμε αντιδράσει οργανωμένα, συλλογικά/μαζικά στο βαθμό τουλάχιστον που αναλογεί στις καταστάσεις.
Και πώς θα μπορούσαμε να αντιδράσουμε;
Όταν είμαστε στο μπάρκο να είμαστε τα αυτιά και τα μάτια των ταξικών ναυτεργατικών σωματείων μεταφέροντας την πείρα και τους προβληματισμούς μας μέσα από τα καράβια. Να δηλώνουμε την υποστήριξη μας με μηνύματα και υπογραφές στις κινητοποιήσεις και στις διεκδικήσεις των σωματείων.
Όταν είμαστε σπίτια μας να συμμετέχουμε στη ζωή και δράση των σωματείων, στους μικρούς και τους μεγάλους αγώνες του ναυτεργατικού κινήματος με όλες μας τις δυνάμεις, γιατί η συμμετοχή μας αφορά άμεσα τη ζωή μας. Εάν θεωρούμε ότι κάτι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα να το λέμε και να ασκούμε εποικοδομητική κριτική μέσα στο σωματείο.
Τις υποχρεώσεις μας φροντίζουν να μας τις διδάσκουν μέσα στις ΑΕΝ, στα ΚΕΣΕΝ και στα σεμινάρια των εταιρειών. Για τα δικαιώματά μας δε λένε κουβέντα. Γι’ αυτά υπάρχουν τα ταξικά ναυτεργατικά σωματεία και για να συνεχίσουν να υπάρχουν, αλλά και να αυξηθεί οι δύναμη τους, προϋπόθεση είναι η δικιά μας συμμετοχή – όπου κι αν βρισκόμαστε.