Μελέτη του Βασιλείου Απ. Τσιαντή, Δικηγόρου Παρ’ Αρείω Πάγω, Εργατολόγου, Νομικού Συμβούλου ΠΕΜΕΝ, ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ, ΠΕΕΜΑΓΕΝ. Σκουζέ 28, Πειραιάς, τηλ. 210-4288085, 693-4256328
Μέτρα στήριξης της ναυτικής εργασίας
Σχετικά νομοθετήματα
-1. Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (Π.Ν.Π) 30-03-2020 «Μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και άλλες κατεπείγουσες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 75) – άρθρο 63 παρ.2 περ. ιβ’
-2. Υπουργική Απόφαση υπ’ αριθμ. 2242.10/21372/2020 «Μηχανισμός εφαρμογής των μέτρων στήριξης της ναυτικής εργασίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19» των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων – Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
Δικαιούχοι της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης, ως αποζημίωσης ειδικού σκοπού του άρθρου 63 της Π.Ν.Π. (άρθρο 1 παρ.1 της Υπουργικής απόφασης)
Τρεις (3) κατηγορίες ναυτικών
1η κατηγορία
(α) Ναυτολογημένοι ναυτικοί σε επιβατηγά και επιβατηγά – οχηματαγωγά πλοία -που εκτελούν θαλάσσιες ενδομεταφορές, -τα οποία έχουν διακόψει από την 1η Μαρτίου 2020 ή πρόκειται να διακόψουν την εκτέλεση δρομολογιακών πλόων πλοίων τους ή δεν έχουν εκκινήσει αυτούς στο πλαίσιο δρομολογιακών υποχρεώσεων των πλοίων τους για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο 2020 και έχουν προβεί στην έκδοση ναυτολογίου.
-Οι συμβάσεις ναυτολόγησης των ναυτικών του προηγούμενου εδαφίου, εφόσον αυτοί δεν έχουν ορισθεί ως προσωπικό ασφαλείας (φύλαξης) επί πλοίου, αναστέλλονται (ΔΕΝ ΑΠΟΛΥΟΝΤΑΙ).
2η κατηγορία
Ναυτολογημένοι ναυτικοί σε επαγγελματικά αλιευτικά πλοία ολικού μήκους 24 μέτρων και άνω που δεν εκτελούν πλόες και έχουν παύσει αλιευτική δραστηριότητα από την 1η Μαρτίου 2020, των οποίων οι συμβάσεις ναυτολόγησης αναστέλλονται,
3η κατηγορία
Απογεγραμμένοι ναυτικοί επιβατηγών και επιβατηγών-οχηματαγωγών πλοίων που εκτελούν τουριστικούς πλόες, πλόες θαλασσίων ενδομεταφορών καθώς και διεθνείς πλόες, των οποίων η σύμβαση ναυτολόγησης έχει λυθεί από την 01-03-2020, έως και την 30-03-2020, ανεξαρτήτως αιτιολογίας εκτός των περιπτώσεων υπαιτιότητας του ναυτικού ή ασθενείας/τραυματισμού.
Συνέπειες αναστολής εργασιακής σχέσης
Σύμφωνα με το άρθρο 11 της Πράξης Νομοθετικού περιεχομένου της 20-3-2020 «Κατεπείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του κορονοϊού COVID-19, τη στήριξη της κοινωνίας και της επιχειρηματικότητας και τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς και της δημόσιας διοίκησης» (ΦΕΚ Τεύχος Α 68/20-03-2020), με τίτλο «Ακυρότητα καταγγελιών σύμβασης εργασίας
1. Οι επιχειρήσεις-εργοδότες, που τελούν σε αναστολή της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας, κατόπιν εντολής δημόσιας αρχής, και για όσο χρονικό διάστημα διαρκούν τα μέτρα αντιμετώπισης του κορωνοϊού COVID-19, υποχρεούνται να μην προβούν σε μειώσεις προσωπικού με καταγγελία των συμβάσεων εργασίας. Σε περίπτωση πραγματοποίησής τους, οι καταγγελίες αυτές είναι άκυρες.
Ως ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος ορίζεται η 18η Μαρτίου 2020.
- Α. α) Επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα, που πλήττονται σημαντικά, λόγω των αρνητικών συνεπειών του φαινόμενου του κορωνοϊού-COVID 19, δύνανται να αναστέλλουν τις συμβάσεις εργασίας μέρους ή του συνόλου του προσωπικού τους, προκειμένου να προσαρμοστούν οι λειτουργικές ανάγκες τους στο δυσμενές περιβάλλον που δημιουργείται. Η αναστολή των συμβάσεων εργασίας μπορεί να εφαρμοστεί μέχρι ένα (1) μήνα από τη δημοσίευση της παρούσας, με δυνατότητα παράτασης με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, λαμβάνοντας υπόψη την πορεία εξέλιξης του φαινομένου.
β) Οι επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα που κάνουν χρήση της ανωτέρω ρύθμισης απαγορεύεται ρητά να προβούν σε καταγγελία των συμβάσεων εργασίας για το σύνολο του προσωπικού τους και, σε περίπτωση πραγματοποίησής της, αυτή είναι άκυρη.
γ) Οι επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα που κάνουν χρήση της ανωτέρω ρύθμισης υποχρεούνται μετά τη λήξη του χρόνου της αναστολής των συμβάσεων εργασίας του προσωπικού τους, να διατηρήσουν τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας για χρονικό διάστημα ίσο με εκείνο της αναστολής.
δ) Η διάταξη της περ. α) της υποπαρ. 2Α εφαρμόζεται μόνο σε επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα, που έχουν οριστεί από το Υπουργείο Οικονομικών, βάσει Κ.Α.Δ κύριας δραστηριότητας, ως κλάδοι πληττόμενοι από την εξάπλωση του κορωνοϊού COVID-19.
Β. α) Οι εργαζόμενοι, των οποίων η σύμβαση εργασίας τελεί σε αναστολή, είτε λόγω απαγόρευσης της λειτουργίας της επιχείρησης με εντολή δημόσιας αρχής, είτε λόγω εφαρμογής του μέτρου της περ. α) της υποπαρ. 2Α, είναι δικαιούχοι έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης, ως αποζημίωσης ειδικού σκοπού.
γ) Η αποζημίωση ειδικού σκοπού είναι ακατάσχετη, αφορολόγητη και δεν συμψηφίζεται με οποιαδήποτε οφειλή.
δ) Οι Α.Π.Δ. των εργαζομένων, των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τελούν σε αναστολή, υποβάλλονται από τον εργοδότη. Η δαπάνη της πλήρους ασφαλιστικής τους κάλυψης υπολογίζεται επί των ονομαστικών μισθών τους.
ε) Η δαπάνη για την αποζημίωση ειδικού σκοπού και την ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Διαδικασία χορήγησης αποζημίωσης ειδικού σκοπού
- Υποχρεώσεις πλοιοκτητών (άρθρο 1 παρ.2,3,4 της Υπουργικής απόφασης)
Άμεση υποβολή στο Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (Ν.Α.Τ.):
α) Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (Α.Π.Δ.) των ναυτικών, των οποίων οι συμβάσεις ναυτολόγησης τελούν σε αναστολή και
β) Υπεύθυνης δήλωσης, με την οποία δηλώνουν τους ναυτικούς των οποίων οι συμβάσεις ναυτολόγησης τελούν σε αναστολή, κατά την έννοια των περ. α΄ και β΄ της παρ. 1, σύμφωνα με το υπόδειγμα που παρατίθεται στο Παράρτημα Α΄ (Πίνακας Ι).
(γ) Αντιγράφου της έγκρισης δρομολογίων της Διεύθυνσης Θαλασσίων Συγκοινωνιών του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (σε περίπτωση διακοπής δρομολογίων, μη εκκίνησης – ανάληψης δρομολογίων και, για την περίπτωση που η μη εκτέλεση πλόων δεν έχει επιβληθεί).
(δ) Υπεύθυνης δήλωσης, με την οποία δηλώνουν ότι οι απολυθέντες ναυτικοί της περ. γ΄ της παρ. 1, σύμφωνα με το υπόδειγμα που παρατίθεται στο Παράρτημα Α΄ (Πίνακας ΙΙ). Η συγκεκριμένη υπεύθυνη δήλωση γνωστοποιείται υποχρεωτικά, εγγράφως ή ηλεκτρονικά, αυθημερόν στον ναυτικό από τον πλοιοκτήτη και στη Λιμενική Αρχή που βρίσκεται το πλοίο.
- Υποχρεώσεις ναυτικών (άρθρο 2 της Υπουργικής απόφασης)
Μετά τη γνωστοποίηση από τον πλοιοκτήτη του άρθρου 1, οι δικαιούχοι ναυτικοί υποβάλλουν Αίτηση – υπεύθυνη δήλωση στην αρμόδια Λιμενική Αρχή (υπόδειγμα του Παραρτήματος Β΄), ως εξής:
α) οι ναυτικοί των περ. α΄ και β΄ της παρ. 1 του άρθρου 1 (ναυτολογημένοι με αναστολή της σύμβασής τους)
Αίτηση – υπεύθυνη δήλωση στην αρμόδια Λιμενική Αρχή στην οποία ελλιμενίζεται το πλοίο μέσω του πλοιάρχου αυτού, ο οποίος τις υποβάλλει αυτοπροσώπως ή δια του ναυτικού πράκτορα του πλοίου, μετά του ναυτολογίου του πλοίου και των ναυτικών φυλλαδίων,
β) οι ναυτικοί της περ. γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 1 (απολυθέντες από 1-3-2020 έως 30-3-2020)
Αίτηση – υπεύθυνη δήλωση στην αρμόδια Λιμενική Αρχή – ίδια διαδικασία με τους λοιπούς ναυτικούς.
(Εφόσον το πλοίο έχει κλείσει ναυτολόγιο ή δεν ελλιμενίζεται σε περιοχή αρμοδιότητας ελληνικής Λιμενικής Αρχής στο εσωτερικό, η Αίτηση – υπεύθυνη δήλωση υποβάλλεται στη Λιμενική Αρχή του τόπου κατοικίας του ναυτικού).
- Ενέργειες λιμενικών αρχών
-Καταχώρηση της εγγραφής «αναστολή σύμβασης από …. έως ….» στο ναυτολόγιο του πλοίου όσο και στο ναυτικό φυλλάδιο του ναυτικού (για τις κατηγορίες ναυτικών των περ. α΄ και β΄ της παρ. 1 του άρθρου 1,
-Καταχώρηση της εγγραφής «υπαγωγή στην προστασία της από 30-03-2020 Π.Ν.Π.» στη σελίδα της τελευταίας απόλυσης του ναυτικού φυλλαδίου (για την κατηγορία ναυτικών της περ. γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 1)
–Σύνταξη καταλόγων των αιτηθέντων ναυτικών (υπόδειγμα του Παραρτήματος Γ΄),
–Αποστολή των καταλόγων στον Οίκο Ναύτου και τήρηση ειδικού αρχείου.
- Ενέργειες Οίκου Ναύτου
-σταδιακή καταβολή των αποζημιώσεων εντός μηνός από την παραλαβή των καταλόγων
– ενημέρωση της Διεύθυνσης Ναυτικής Εργασίας του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και του Ν.Α.Τ. για την ολοκλήρωση της διαδικασίας
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ – ΠΙΝΑΚΕΣ – ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ
Βρίσκονται στην Υπουργική Απόφαση υπ’ αριθμ. 2242.10/21372/2020 «Μηχανισμός εφαρμογής των μέτρων στήριξης της ναυτικής εργασίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19» των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων – Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, η οποία έχει αναρτηθεί την 2-4-2020 στο site της ΠΕΜΕΝ (www.pemen.gr)
ΣΧΟΛΙΑ – ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
Κρίνεται σκόπιμο και επιβεβλημένο να περιληφθούν συμπληρωματικά στους δικαιούχους ναυτικούς της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης, ως αποζημίωσης ειδικού σκοπού του άρθρου εξηκοστού τρίτου της ως άνω από 30-03-2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 75), και πρόσθετες κατηγορίες ναυτικών, οι οποίοι:
-υπηρετούν σε κατηγορίες πλοίων, που δεν περιλαμβάνονται στις αναφερόμενες στην ως άνω υπουργική απόφαση ή
– απασχολούνται εποχιακά σε διάφορες κατηγορίες πλοίων ως ξενοδοχειακό προσωπικό (Μάγειρες κλπ.), κατά τη διάρκεια της θερινής τουριστικής σεζόν, ναυτολογούμενοι με την έναρξη της τουριστικής σεζόν και απολυόμενοι με τη λήξη της τουριστικής σεζόν, προκειμένου να εισπράξουν την αποζημίωση ειδικού σκοπού για όσο χρονικό διάστημα θα παραμείνουν άνεργοι, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού και της συνεπεία αυτής μη ναυτολόγησης και υπηρεσίας τους στα ως άνω πλοία.
ΣΧΕΤΙΚΑ